4. Datering van de muziek


Plausibel maar onbewezen: uitgegeven in december 1845.

Voor de muzikale kant van haar toneelproducties beschikte Broedermin en Taelyver over een orkest en later ook over een koor. Orkestmeester was eerst Pieter Miry, later diens neef Karel Miry. Die treedt, tweeëntwintig jaar oud, voor het eerst1 op de voorgrond met enkele muzieknummers2 van Een man te trouwen, een toneelstuk van Van Peene dat in première ging op 12 oktober 1845 en in november hernomen werd. Voor Wit en Zwart, première op 9 november 1845, werd Miry ook in de aankondigingen vernoemd. De pers was zeer lovend voor de jonge componist, die als een muzikale nieuwkomer beschreven werd.3 Niemand vernoemt enige eerdere samenwerking Van Peene-Miry. Dat had nochtans gekund, want Van Peene had 'De vlaemsche Leeuw' al in juli voltooid, en zijn orkestmeester zou er de muziek voor schrijven. Wanneer precies de muziek geschreven en uitgegeven werd is vandaag niet achterhaald.

Er zijn vele aanwijzingen voor een druk in december 1845. Zo signaleert Snellaert in 18514 het verschijnen van:


De uitgave 18575 van de Bibliographie herneemt deze vermelding, en die van 18936 geeft zelfs bijkomende informatie: de omvang (5 bladzijden), het formaat (4°), de prijs (75 centiem) en de voornaam van de uitgever (V, voor Vitus). In chronologische overzichten van het werk van Van Peene7,8 vinden we deze uitgave als laatste van het jaar 1845.

Dit alles is in overeenstemming met wat we weten: dat Miry eind november 1845 nog volslagen onbekend was als componist, en dat het lied met die uitgebreide titel —De vlaemsche Leeuw. Nationael gezang— in 1847 in het Gentsch Vosken en zijn liedjesbundel kon gedrukt worden zonder zangwijze, alsof de muziek elders te vinden was.

Aanwijzingen zijn echter geen sluitend bewijs, zeker niet als er ook tegenaanwijzingen zijn. Wij houden 1845 dus voor een plausibele, maar onbewezen hypothese. Deprez, die in 1971 over de 'Leeuw' en passant meedeelt 'reeds verschenen te Gent bij Gevaert in 1845 maar pas algemeen bekend in 1848'9 heeft ook met de laatste bewering maar gedeeltelijk gelijk. Zeker, vóór 1848 heerst rond de 'Leeuw' oorverdovende stilte, maar in dat jaar gebeurt de bekendwording slechts aarzelend en zonder enige coup de foudre.

Bewezen: (her)uitgegeven rond 10 maart 1848.

In het Gentsch Vosken van 12 maart 1848 lezen we:
Er is verschenen by den uitgever Gevaert, Steendrukker, Brabanddam te Gent, De vlaemsche Leeuw, nationael gezang door onzen stadsgenoot H. Van Peene, muzyk van Karel Miry. Dit schoon gezang (...) is verkrygbaer gesteld by alle boek- en muzykverkoopers tegen den prys van 50 centiemen. Het muzyk is voor 't klavier gecomponeerd en het referein voor vier of meer stemmen.10
en in De Eendragt van 26 maart 1848:
Verschenen: De Vlaemsche Leeuw, nationael gezang, door H. Van Peene, met de muziek, door Karel Miry. — Gent, by Gevaert, steendrukker en muziekuitgever, en by alle muziekverkoopers des Ryks. — Prys 50 centimen.11
Vermits het eerste blad wekelijks, en het tweede tweewekelijks verscheen, moet de uitgave die zij signaleren op de markt gekomen zijn rond 10 maart. In datzelfde jaar 1848 schreef Miry ook een orkestbewerking, waarvan de autograaf in het Gentse Conservatorium bewaard wordt. Bovenaan staat in het handschrift van Miry
De Vlaemsche Leeuw Ch. Miry 1848
en onder de titel kan men in potlood ontcijferen
De Suite La Marche.12
Het epitheton Nationael gezang ontbreekt, maar in deze orkestversie is van 'gezang' uiteraard geen sprake. Het Conservatorium bewaart overigens ook een autograaf van Miry voor koor zonder begeleiding, ongedateerd maar—zoals verder zal blijken—van veel latere datum.




1 Oudere toeschrijvingen berusten op de verwarring tussen Pieter en Karel Miry.
2 No 2. Groot Aria, met begeleiding van ophicleïde, fluitje en grosse-caisse en No 10. Aria van den Zwarte Jager.
3 Den Vaderlander 14 november 1845, Gazette van Gent 28 november 1845.
4 Vlaemsche bibliographie of Lyst der Nederduitsche boeken, in België sedert 1830 uitgegeven. Gent, Hoste, 1851. Onze reproductie komt uit het persoonlijk exemplaar van Prudens van Duyse (universiteitsbibliotheek Gent G 9253), waarin hij tal van verbeteringen en aanvullingen heeft aangebracht —maar niet op deze plaats.
5 Vlaemsche bibliographie of Lyst der Nederduitsche boeken, van 1830 tot 1855 in België uitgegeven. Gent, Vanderhaeghen, 1857.
6 Fr. De Potter, Vlaamsche Bibliographie – Lijst der boeken, vlug- en tijdschriften, muziekwerken, kaarten, platen en tabellen, in België van 1830 tot 1890 verschenen. Gent, A. Siffer, 1893.
7 W.J.A. Huberts, W.A. Elberts, F.Joz.P. v.d. Branden, Woordenboek der Noord- en Zuid-Nederlandsche Letterkunde Deventer, A.J. van den Sigtenhorst, 1878.
8 Th. Coopman en Jan Broeckaert, Bibliographie van den Vlaamschen Taalstrijd, Tweede deel 1845-1852 Gent, A. Siffer, 1905.
9 Snellaert en Thijm, blz. 193.
10 Hier (ook hier) de relevante bladzijden.
11 Hier (ook hier) de relevante bladzijden.
12 Hier (ook hier) het eerste blad.